Adabin Hausa
Gabatarwa
Wannan kalma ta ‘adabi’, ararriyar kalma ce daga Larabci (Ɗangambo, 1984; Yahaya, Zariya, Gusau da ‘Yar’aduwa, 1992; Junaidu, da ‘Yar’aduwa, 2002). Ɗangambo (1984), ya ce: “Ma’anarta ta Larabci ita ce “halin ɗa’a, fasaha, ƙwarewa”. To, amma a Hausa, har ma a Larabcin, wannan kalma, tana nufin abubuwan da suka shafi al’adu da rayuwa da fasaha na al’umma; wani lokaci da kuma nazarinsu. A taƙaice, muna iya cewa, adabi, shi ne mudubi ko hoton rayuwa na al’umma. Wannan, ya ƙunshi yadda al’adunsu, ɗabi’unsu, harshensu, halayyar rayuwasu, abincinsu, tufarsu, makwancinsu, hulɗoɗinsu, tunaninsu, da ra’ayoyinsu da sauran abubuwan da suka shafi dabarun zaman duniya don ci gaba da rayuwa; kai har ma da abubuwan da suka shafi mutuwa”.
Adabi shi ne madubin rayuwar al’umma. Misali, idan kana son sanin cikakkiyar al’ummar Hausawa, to ka karanta adabinta. Shi zai bayyana maka komai game da rayuwar Bahaushe kamawa tun daga haihuwa har zuwa mutuwa.
Dukuru, mazubi ne da ake ajiye kayayyaki a cikinsa.
Rabe-Raben Adabin Hausa
Farfesa Ɗangambo (1984), ya ce ya kasu zuwa:Junaidu da ‘Yar’aduwa (2002), sun ambace shi da:
- Adabin Gargajiya.
- Rubutaccen Adabi.
Yahaya, Zariya, Gusau, da ‘Yar’aduwa (1992), suka ce:
- Adabin Baka.
- Rubutaccen Adabi.
Manazarta:
Ɗangambo A. (1984). Rabe-Raben Adabin Hausa da Muhimmancisa ga Rayuwar Hausawa. Maɗaba’ar Kamfanin ‘Triumph’ Gidan Sa’adu Zungur, Kano.
Junaidu I. da “yar’Aduwa T.M. (2002). Harshe da Adabin Hausa a Kammale Don Manyan Makarantun Sakandare. Spectrum Books Limited, Ring Road, Ibadan - Nigeria.
Yahaya I.Y., Zariya M.S., Gusau S.M., da ‘Yar’aduwa T.M. (1992). Darrusan Hausa Don Manyan Makarantun Sakandire 1. University Press PLC, Ibadan-Nigeria.
Zarruƙ R.M., Kafin Hausa A. A. da Alhassan B.S.Y. (1987). Sabuwar Hanyar Nazarin Hausa Don Ƙananan Makarantun Sakandire, Littafi na Biyu. University Press PLC, Ibadan-Nigeria.
Takarda/Muƙala
- Gudunmmawar Harshe...
- Matsayin Sana'o'i...
- Tasirin Mawaƙan Baka...
- Jiya da Yau...
- Gudunmawar Shafuka..
- Bitar Ma'anar Kalmar 'Hausa' ...
- 'Fathers' and 'Mothers' in Hausa...
- Friendship Requires Visits...
- Indigenous Languages...
- Dialectal Variation...
- Ƙasar Zamfara a Bakin Makaɗan Baka
Tatsuniyoyi
- Gizo da Noman Gyaɗa
- Gizo da Saniya
- Gizo da Ƙoƙi da Kantu
- Gizo da Ɗanrago...
- Gizo Ɓarawon Gyaɗa
- Gizo da Ɓaure
- Biri da Kura
- Kura da Kare
- Auren Barewa...
- Kuturu, Makaho...
- Alhaji da Hajiya
- Wasu Mutane Huɗu
- Baban Rogaji
- Yarinya da Ƙawayenta
- Mutum da Zabi
- Ƙuda da Kwaɗo
- Ɓarayin Rake
- Maraya
- Ɓarawon Gwal
- Tsiniyama da Lafiyana
- Yusufu da Bala
Bukukuwa
Wasanni
Karin Magana
Wakokin Makaɗa
- Waƙoƙin Makaɗa
- Makaɗan Fada
- Makaɗan Sarauta
- Makaɗan Jama’a
- Makaɗan Maza
- Makaɗan Mata
- Makaɗan Ban-Dariya
- Makaɗan Sana’a
Kayan Kiɗan Hausa
Tura wannan shafi zuwa ga abokai ta:
TweetLatsa madannin "Like" ka nuna goyon baya ko kuma "Share" ka yaɗa shafin